آموزش مهارت های همکاری و کار گروهی کودکان

چرا آموزش مهارت های همکاری با دیگران و کار گروهی کودکان مهم است؟ بهتر است که کودک درس‌های زندگی کاربردی و مهم را هر چه سریع‌تر و در سنین پایین‌تر آموزش ببیند. هرچه کودک در سنین پایین‌تر شروع به یادگیری مهارت‌ها کند، راحت‌تر از آن مهارت‌ها در طول زندگی‌ خود استفاده می‌کند. 

یکی از مهم‌ترین چیزهایی که کودکان می‌توانند بیاموزند و در تمام طول زندگی‌شان برایشان مفید خواهد بود، این است که چگونه با دیگران به عنوان بخشی از یک گروه کار کنند. 

کار گروهی نه تنها در دوران کودکی مهم شمرده می‌شود، بلکه به موفقیت کودکان در بزرگسالی نیز کمک‌ زیادی می‌کند. مزایای یاد گرفتن کار گروهی در کودکان هم می‌تواند نتایج فوری داشته باشد و هم تمام عمر همراه کودک باشد.

یکی از مهم‌ترین موضوعاتی که کودکان می‌توانند هنگام کار با هم به عنوان یک گروه یاد بگیرند این است که چگونه با دیگران ارتباط موثری برقرار کنند. مهارت‌های اجتماعی تقریباً در هر موقعیتی مفید هستند و می‌توانند به افراد بدون توجه به شغل یا موقعیتشان برای رسیدن به موفقیت کمک کنند.

هر چه اعضای گروهی که از کودکان تشکیل شده، بیشتر برای شرکت کردن در کارهای گروهی تشویق شوند، گروه عملکرد بهتری خواهد داشت. کودکان هرچقدر بیشتر احساس ارزشمندی و قابل احترام بودن کنند، احساس ناامنی کمتری می‌کنند. این قضیه باعث می‌شود کودک به مرور زمان، امکان برقراری ارتباط بیشتر و بهتری را داشته باشد. 

شرکت در یک گروه، مهارت‌های اجتماعی بچه‌ها را افزایش و احساس ناامنی را در آنها کاهش می‌دهد؛ هر دوی این موارد با هم باعث افزایش لذت مشارکت آنها در گروه می‌شود.

مهارت همکاری با دیگران و کار گروهی کودکان

کار گروهی و همکاری با دیگران بخش بزرگی از زندگی است و در نتیجه، داشتن مهارت‌های مربوط به کار گروهی به فرزند شما کمک می‌کند نه تنها در کودکی بلکه در طول زندگی خود موفق‌تر باشد.

کنار آمدن و تعامل با دیگران، عنصر سازنده بسیاری از موفقیت‌ها در زندگی است. کودکان از همان سنین پایین، باید یاد بگیرند که چگونه داد و ستد مفیدی داشته باشند، چگونه به اشتراک بگذارند، حق خود را بگیرند، با نقاط قوت خود دیگران را تحت تاثیر قرار دهند، افراد دیگر را به خود جذب کنند و به آنها نشان دهند که حضورشان در یک گروه موجب می‌شود شکاف‌ها و نقاط ضعف آن گروه از بین رود. این یک مهارت اجتماعی بسیار کارآمد است. یکی از روش‌های از بین بردن خجالت کشیدن کودکان نیز در این مهارت نهفته است.

 هر کاری که یک کودک در نهایت به عنوان شغل انتخاب می‌کند، نیازمند مشارکت و همکاری با افراد دیگر است. کودکان همچنین نیاز به ایجاد روابط قوی و کنترل این روابط دارند؛ رابطه با اعضای خانواده، دوستان، همسایگان، همکاران یا حتی مشتریان.

تحقیقات اخیر نشان می‌دهد که کودکان از حدود سه سالگی ارزش کار گروهی را درک می‌کنند اما از آنجایی که مهارت‌های مربوط به انجام کار گروهی بدون تمرین و تکرار در کودک به وجود نمی‌آید، بسیاری از کودکان ممکن است به هر دلیلی کمی با انجام کارهای گروهی مشکل داشته باشند. اما خوشبختانه پدر و مادر در این زمینه، می‌توانند کمک بسیاری به کودک خود کنند.

شکل‌گیری تیپ‌های شخصیتی در کار گروهی کودکان

شخصیت‌ کودکان در کارهای‌ گروهی تحت تاثیر متغیرهای مختلفی شکل می‌گیرد که در ادامه به برخی از انواع آنها اشاره می‌کنیم.

• لیدر یا رهبر در کار گروهی کودکان
  

   – برخی کودکان به طور طبیعی و در نتیجه تجربیات قبلی، از نقش رهبری در گروه لذت می‌برند.

   -شکل‌گیری تیپ شخصیتی به دلیل توانایی‌های مدیریتی، تصمیم‌گیری و تعامل اجتماعی خوب کودک رخ می‌دهد.

• کمک‌کننده در گروه
  

   – برخی کودکان به طور طبیعی مهمان‌نواز و کمک‌کننده هستند. آنها معمولا به دیگران کمک می‌کنند و تلاش می‌کنند تا مسائل گروهی حل شوند.

   – این تیپ شخصیتی به دلیل توانایی‌های ارتباطی و توجه به نیازهای دیگران در کودکان شکل می‌گیرد.

• خلاق گروه
  

   – بعضی از کودکان خلاقیت بیشتری دارند و ایده‌ها و راه‌حل‌های خلاقانه به گروه ارائه می‌دهند.

   – این تیپ شخصیتی به دلیل تفکر خلاقانه و توانایی در دیدن موارد از زوایای جدید شکل می‌گیرد.

• متعهد و مسئولیت‌پذیر

   – برخی از کودکان عهده‌دار انجام وظایف گروهی هستند. آنها از تعهد به اهداف گروه لذت می‌برند.

   – تشکیل این تیپ شخصیتی به دلیل تعهد و اراده بالا برای تحقق اهداف گروهی اتفاق می‌افتد.

• منتقد در کارهای گروهی کودکان
  

   – برخی از کودکان توانایی ارائه نقدهای سازنده دارند و به بهبود عملکرد گروه کمک می‌کنند.

   – این تیپ شخصیتی به دلیل دیدگاه تحلیلی و تجربیات قبلی در گروه‌های دیگر شکل می‌گیرد.

شخصیت‌های کودکان در کار گروهی و همکاری با دیگران بیشتر به مرور زمان و با تجربیات متنوع در محیط‌های مختلف شکل می‌گیرد. ترکیب عواملی مانند تعاملات اجتماعی، تجربیات شخصی، توانایی‌ها و نیازهای شخصیتی هر کودک تاثیرگذار است. 

حل مسئله و چالش در کار گروهی کودکان

کار گروهی برای کودکان می‌تواند یک تجربه مفید و آموزنده باشد، اما ممکن است با چالش‌ها و مشکلاتی همراه باشد. در ادامه به برخی از چالش‌های رایج کار گروهی در کودکان اشاره می‌کنیم.

۱. مشکلات ارتباطی 

کودکان ممکن است مشکلاتی در برقراری ارتباط با دیگران داشته باشند، برای مثال در بیان نظرات و احساسات خود دشواری داشته باشند. این مشکل می‌تواند منجر به ناتوانی در به اشتراک‌گذاری ایده‌ها و نیازهای شخصی آنها شود.

۲. مشکلات در برقراری تعامل اجتماعی

کودکان ممکن است مشکلاتی در تعامل با همسالان خود داشته باشند. این مشکلات می‌تواند به تنش و اختلافاتی در گروه منجر شود.

۳. تفکر خودمحور

برخی از کودکان ممکن است تمایل داشته باشند تصمیمات و ایده‌های خود را تحت‌تاثیر نظرات دیگران قرار ندهند و آنها را آنطور که می‌خواهند حفظ کنند. 

۴. تعهد و همکاری ناکافی

کودکان ممکن است مشکلاتی در تعهد به اهداف گروهی داشته باشند یا توانایی به اشتراک‌گذاری مسئولیت‌های گروهی را نداشته باشند.

۵. ناتوانی در مدیریت زمان

کودکان ممکن است در مدیریت زمان و تعیین اولویت‌ها مشکلاتی داشته باشند. این مشکل می‌تواند به تاخیر در انجام وظایف و نیز به ایجاد فشار و نگرانی در گروه منجر شود.

۶. اختلافات و نزاع‌ها

اختلافات شخصیتی و دعواها ممکن است در کار گروهی پیش بیایند و به تنش‌ و نقص در انجام پروژه منجر شوند. 

کار گروهی برای کودکان می‌تواند یک تجربه مفید و آموزنده باشد اما ممکن است با چالش‌ها و مشکلاتی همراه باشد.

یک سری تدابیر می‌تواند در مواجهه با این چالش‌ها کمک کند، از جمله تربیت مهارت‌های ارتباطی، تعامل اجتماعی، تعهد و همکاری. همچنین، معلمان و پدر و مادر نیز می‌توانند نقش مهمی در رفع چالش‌ها و تشویق به کار گروهی در کودکان داشته باشند.

مرز دخالت والدین و مربیان در نظارت در کار گروهی کودکان

کار گروهی نیازمند رعایت ادب و آداب اجتماعی در کودکان است که باید از آن آگاه باشند. علاوه بر آن مرزهای دخالت والدین و مربیان در نظارت بر کارهای گروهی کودکان موضوعی حساس است که نیازمند توازن مناسب است. 

والدین و مربیان نقش مهمی در پشتیبانی از کودکان در کار گروهی دارند، اما باید از تداخل‌هایی که اغلب باعث تضعیف استقلال و توانایی کودکان برای حل مشکلات خود می‌شود، پرهیز کنند. در ادامه مرزهای دخالت والدین و مربیان در نظارت بر کارهای گروهی کودکان آمده است.

۱. حمایت و راهنمایی پدر و مادر و مربیان

تجربه‌های پدر و مادر و مربیان می‌تواند کودکان را تشویق کند و آنها را در یادگیری مهارت‌های کار گروهی و مسائل مربوط به آن راهنمایی کند. این نظارت به کودکان کمک می‌کند تا از تجربیات و توصیه‌های بزرگترها استفاده کنند.

۲. حفظ استقلال در کار گروهی کودکان

والدین و مربیان باید از دخالت زیاد در انجام وظایف گروهی کودکان پرهیز کنند. کودکان باید فرصت این را داشته باشند که تصمیمات خود را بگیرند و مشکلات خود را حل کنند. این کار به کودکان اجازه می‌دهد که مهارت‌های تصمیم‌گیری و مدیریت خود را توسعه دهند.

۳. پایش و بررسی

والدین و مربیان می‌توانند کارهای گروهی کودکان را پایش و بررسی کنند تا مطمئن شوند که آن‌ها در مسیر صحیح هستند و مسئله‌ای وجود ندارد. این نظارت می‌تواند به افزایش امنیت و کیفیت فعالیت‌های گروهی کمک کند.

۴. تشویق به تعامل اجتماعی

والدین و مربیان می‌توانند کودکان را تشویق کنند تا با دیگران به خوبی همکاری کنند و مهارت‌های برقراری تعامل اجتماعی خود را از این طریق توسعه دهند. این نظارت به بالا رفتن مهارت‌های اجتماعی کودکان کمک می‌کند.

۵. حفظ حریم شخصی کودکان

والدین و مربیان باید حریم شخصی کودکان را رعایت کنند و از دخالت در ارتباطات و روابط گروهی آنها پرهیز کنند. این قضیه به کودکان احترام به حریم شخصی و رعایت مرزهای اجتماعی را آموزش می‌دهد.

به طور کلی، والدین و مربیان باید بهتوازن مناسبی در نظارت بر کارهای گروهی کودکان پایبند باشند. این نظارت باید از همکاری و توسعه مهارت‌ها حمایت کند و به کودکان اجازه دهد تا از تجربیات خود یاد بگیرند و مسائل خود را به تنهایی حل کنند.

آموزش گفت‌وگو و حل مسئله جمعی به کودکان

حل مسئله یک مهارت حیاتی برای رشد کودکان است، چرا که به آنها کمک می‌کند با چالش‌ها کنار بیایند؛ از اشتباهات درس بگیرند و خلاقیت خود را رشد دهند.

اما حل مسئله فقط یک کار فردی نیست و مستلزم همکاری و ارتباط با دیگران، به ویژه در دنیای پیچیده و به هم پیوسته امروزی است. به عنوان پدر و مادر یا حتی مربی و معلم، چگونه می‌توان این مهارت‌ را در کودکان بهبود بخشید؟ 

• یک هدف مشترک تعیین کنید.

قبل از اینکه کودکان شروع به کار روی هدف خود کنند، مطمئن شوید که درک روشن و مشترکی از آنچه می‌خواهند به دست آورند دارند. این قضیه به آنها کمک می‌کند که روی هدف به خوبی تمرکز کنند و از درگیری جلوگیری کنند و حتی آنها را تشویق به همکاری کند. 

می‌توانید با پرسیدن سوالاتی از این دست، کودکان را تشویق به تفکر فعال کنید: مشکل چیست؟ چرا حل آن مهم است؟ معیارهای یک راه حل خوب چیست؟ چگونه متوجه خواهید شد که آیا موفق شده‌اید؟

• گوش دادن فعال را در آنها تقویت کنید.

گوش دادن فعال، توانایی توجه کردن، درک و پاسخ صحیح به آنچه دیگران می‌گویند است. گوش دادن فعال برای ارتباط و همکاری مؤثر ضروری است، چرا که نشان‌دهنده احترام، همدلی و علاقه است. 

می‌توانید خود به عنوان یک الگو برای گوش دادن فعال عمل کنید و از طریق بازخورد دادن به کودکان و انجام فعالیت‌هایی که نیاز به مهارت‌های شنیداری دارند، گوش دادن فعال را در کودکان تشویق کنید. 

به عنوان مثال، می‌توانید از آنها بخواهید آنچه را که دوست و یا هم‌گروه‌شان گفته است، تکرار یا بازنویسی کنند، سؤالات واضح یا تکمیل‌کننده بپرسند، خلاصه‌ای از یک مطلب را بازگو کنند.

• بازخوردهای سازنده ارائه دهید.

بازخورد سازنده نوعی بازخورد است که به کودکان کمک می‌کند عملکرد خود را بهبود بخشند، از اشتباهات خود درس بگیرند و نقاط قوت خود را بشناسند. این قضیه فقط تحسین یا انتقاد نیست، بلکه اطلاعات مشخص، متعادل و قابل اجرایی است که کودکان را به سمت هدفشان راهنمایی می‌کند. 

می‌توانید با استفاده از این روش، بازخورد سازنده‌ای به کودکان بدهید: با یک چیز مثبت شروع کنید، سپس به چیزی که نیاز به بهبود یا تلاش بیشتر دارد اشاره کنید و دوباره با یک چیز مثبت، صحبت خود را پایان دهید. 

پروژه‌های مناسب برای کار گروهی کودکان

 موارد زیر تعدادی از فعالیت‌های موثر در تقویت مهارت‌های کار گروهی برای کودکان هستند که می‌توانید به راحتی با کودک خود انجام دهید.

• به فرزندانتان اجازه دهید بسته به سن، برنامه یک وعده غذایی با دوستان خود یا با شما را ترتیب دهند. از آنها بخواهید از ابتدا تا انتهای این فعالیت را برنامه‌ریزی کنند. برای مثال تهیه لیست مواد غذایی، تهیه غذا، چیدن سفره، سرو کردن و شستن ظروف.
• بازی‌هایی انجام دهید که کار گروهی و حل مسئله را تشویق می‌کند. ورزش‌های گروهی و سازماندهی شده با کودکان همسن در همسایگی‌شان، به آنها کمک می‌کند یاد بگیرند که چگونه با دیگران همکاری کنند.
• با کمک به آنها در انجام کارهای روزمره یا کمک به یکی دیگر از اعضای خانواده در انجام کاری، برای آنها یک الگوی خوب در انجام کار گروهی باشید.
• با هم داستان خلق کنید. به نوبت و با همکاری یکدیگر، یک اثر داستانی یا یک شاهکار تخیلی خلق کنید. کتاب را با روبان یا حلقه‌های کلاسور ببندید و آن را نگه دارید تا بعدها با هم بخوانید. حتی‌ می‌توانید با صدای بلند یک داستان بسازید. یا دوبله یک فیلم یا سریال را با کودک خود بازسازی کنید.
• با هم یک اثر هنری خلق کنید. با وسایلی که در خانه دارید شروع کنید. از کاغذ یا بوم استفاده کنید و به نوبت چیزی به اثر هنری خود اضافه کنید و پس از اتمام کار در اتاق آن را به نمایش بگذارید.
• یک پازل درست کنید. پازل را با کمک هم انتخاب کنید و برای تکمیل آن در کنار یکدیگر تلاش کنید.

سخن پایانی

تقویت مهارت‌های کار گروهی در کودکان یک امر ضروری و مهم است که تأثیرات مثبت بسیاری در زندگی شخصی و تحصیلی آنها دارد. آموزش مهارت کارآفرینی به کودکان باید از همان سال‌های کودکی انجام شود. پدر و مادر با تقویت این مهارت‌های به خصوص می‌توانند تاثیر بسیاری در توسعه مهارت‌های اجتماعی، تقویت توانایی‌های حل مسئله، تقویت اعتماد به نفس، آمادگی برای زندگی اجتماعی و یادگیری مفاهیم اساسی تعاون و همکاری داشته باشند.

با توجه به این مزایا، تقویت مهارت‌های کار گروهی در کودکان ضروری است و باید به عنوان یک جزء اساسی از آموزش و تربیت کودکان مد نظر قرار گیرد. تقویت این مهارت‌ها برای آنها در طول تمام زندگی مفید خواهند بود و به ایجاد افرادی متعهد به همکاری و حل مسائل در جوامع و جهان کمک خواهد کرد.

منابع

how teamwork helps kids succeed in life

how to teach your child teamwork

۷ tips to teach children teamwork 

how can you promote collaboration and communication among kids when they solve problems together